26 lutego br. Komisja Europejska przedstawiła pierwszy pakiet uproszczeń w obszarze zrównoważonego rozwoju, znany jako Omnibus. Jego głównym celem jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, co ma zwiększyć ich konkurencyjność i uwolnić dodatkowe możliwości inwestycyjne. Komisja proponuje szereg zmian kluczowych regulacji z obszaru ESG, takich jak Dyrektywa o sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (CSRD), Taksonomia UE, Dyrektywa dotycząca należytej staranności (CSDDD), mechanizmu CBAM oraz Rozporządzenia InvestEU.
Kluczowe proponowane zmiany w Dyrektywie CSRD
Dyrektywa o sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju została poddana istotnym proponowanym modyfikacjom:
Podniesienie progów obowiązkowego raportowania: zgodnie z propozycją Komisji obowiązkowe wymogi sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju mają dotyczyć jedynie największych firm, czyli jednostek zatrudniających powyżej 1000 pracowników oraz osiągających sumę bilansową powyżej 25 mln EUR lub przychody netto powyżej 50 mln EUR. Szacuje się, że takie zawężenie zmniejszy liczbę objętych firm o 80% na poziomie Unii Europejskiej.
Dobrowolność raportowania dla mniejszych firm: przedsiębiorstwa nie spełniające powyższych kryteriów będą mogły dobrowolnie raportować informacje o zrównoważonym rozwoju, co pozwoli im dostosować się do nowych standardów we własnym tempie.
Uproszczenie standardów raportowania ESRS: Komisja proponuje poluzowanie Europejskich Standardów Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), aby ułatwić proces raportowania dla przedsiębiorstw i ograniczyć poziom szczegółowości wymaganych informacji, w tym rezygnację z sektorowych standardów raportowania ESRSpozostawiając jedynie ogólne wymogi.
Odroczenie stosowania wymogów sprawozdawczych: w ramach proponowanych zmian Komisja chce przesunąć o dwa lata obowiązek raportowania dla drugiej i trzeciej fali jednostek, które na podstawie Dyrektywy CSRD miały złożyć raporty po raz pierwszy za 2025 lub 2026 rok.
Ograniczenie zakresu danych od małych firm w łańcuchu wartości: jednostki bezpośrednio raportujące nie będą mogły żądać od jednostek w łańcuchu wartości informacji z obszaru ESG wykraczających poza zakres dobrowolnego Standardu Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (VSME), który zostanie określony przez Komisję.
Pozostawienie standardu ograniczonej pewności w atestacji raportów: Komisja proponuje zachowanie wymogu jedynie ograniczonej pewności przy atestacji raportów zrównoważonego rozwoju. Oznacza to, że przedsiębiorstwa nie będą musiały spełniać wyższych standardów pełnej atestacji, co ograniczy koszty i uprości procedury związane z weryfikacją.
Kluczowe proponowane zmiany w Taksonomii UE
Pakiet Omnibus proponuje również istotne zmiany w Taksonomii UE:
Dobrowolność sprawozdawczości: Komisja proponuje wprowadzenie dobrowolności raportowania na podstawie art. 8 Rozporządzenia w sprawie Taksonomii UE dla firm, które podlegają zmienionej Dyrektywie CSRD, ale których przychody netto nie przekraczają 450 mln EUR.
Zmiany w aktach delegowanych: zgodnie z propozycją dostosowane zostaną akty delegowane dotyczące Taksonomii UE, co ma na celu uproszczenie i dostosowanie wymogów sprawozdawczych do aktualnych realiów gospodarczych.
Kluczowe proponowane zmiany w Dyrektywie CSDD
W zakresie Dyrektywy dotyczącej należytej staranności przedsiębiorstw Komisja Europejska proponuje następujące zmiany:
Przesunięcie terminu transpozycji Dyrektywy: państwa członkowskie będą miały dodatkowy rok na wdrożenie przepisów do krajowego porządku prawnego, tj. do 26 lipca 2027 roku.
Opóźnienie rozpoczęcia stosowania wymogów dla największych przedsiębiorstw: termin wdrożenia obowiązków dla spółek z pierwszej fali ma zostać przesunięty o jeden rok, tj. z 26 lipca 2027 roku na 26 lipca 2028 roku.
Zmniejszenie częstotliwości oceny partnerów biznesowych: Komisja proponuje ograniczenie częstotliwości oceny partnerów biznesowych, co oznacza, że przedsiębiorstwa będą musiały przeprowadzić ocenę swoich partnerów biznesowych tylko raz na 5 lat, zamiast co roku.
Usunięcie obowiązku zakończenie współpracy jako środka ostatecznego: Komisja zdecydowała się usunąć obowiązek zakończenia współpracy z partnerem biznesowym jako ostateczną formę rozwiązania problemów związanych z naruszeniem praw człowieka lub standardów środowiskowych.
Kluczowe proponowane zmiany w mechanizmie CBAM
W ramach pakietu Omnibus Komisja Europejska proponuje istotne ułatwienia dla małych importerów oraz uproszczenie procedur dla firm objętych mechanizmem dostosowywania cen na granicach, uwzględniającym emisje CO2.
Najważniejsze zmiany obejmują:
Zwolnienie małych importerów z obowiązków CBAM: zaproponowany przez Komisję Europejską nowy próg emisji w wysokości 50 ton CO2 rocznie na importera oznacza, że małe firmy, w tym MŚP, które importują niewielką ilość towarów generujących minimalne emisje CO2, zostaną zwolnione z obowiązku raportowania. Przewiduje się, że ta zmiana wyłączy około 90% wszystkich importerów, a jednocześnie ponad 99% emisji pozostanie objętych mechanizmem.
Uproszczenie procedur: dla przedsiębiorstw objętych mechanizmem Komisja proponuje zmniejszenie obciążeń administracyjnych poprzez łagodniejsze wymogi dotyczące upoważnień, obliczania emisji wbudowanych i raportowania.
Wzmocnienie skuteczności mechanizmu CBAM: proponowane zmiany mają także ograniczyć możliwość obchodzenia mechanizmu przez importerów.
Kluczowe proponowane zmiany w Rozporządzeniu w sprawie InvestEU
Pakiet Omnibus obejmuje również zmiany w regulacjach dotyczących programu InvestEU, który ma na celu wspieranie inwestycji w zrównoważony rozwoju, innowacje i infrastrukturę. Nowe przepisy przewidują:
Zwiększenie rozmiaru gwarancji UE: Wzmocnienie wsparcia finansowego dla inwestycji, co umożliwi większe finansowanie projektów związanych z innowacjami i zrównoważonym rozwojem.
Zwiększenie atrakcyjności podziału funduszy: Lepsze dostosowanie funduszy do potrzeb państw członkowskich, umożliwiając skuteczniejszy podział zasobów.
Uproszczenie obciążeń administracyjnych: zmniejszenie biurokracji, szczególnie w zakresie obowiązków sprawozdawczych, co ułatwi firmom korzystanie z instrumentów finansowych.
Co dalej?
Proponowane zmiany w ramach pakietu Omnibus są obecnie na etapie projektu legislacyjnego, co oznacza, że nie zostały jeszcze przyjęte. Przed ich wejściem w życie będą musiały przejść przez pełny proces legislacyjny w instytucjach Unii Europejskiej. Obejmuje to konsultacje, analizę poprawek oraz ostateczne głosowanie zarówno w Parlamencie Europejskim, jak i Radzie Unii Europejskiej. W związku z tym nie ma jeszcze pewności, które z proponowanych zmian zostaną ostatecznie przyjęte, a które mogą zostać zmodyfikowane lub odrzucone.
Na obecnym etapie obowiązują dotychczasowe przepisy, w tym ustawa o rachunkowości oraz wszystkie związane z tymi regulacjami sankcje. Firmy, które są zobowiązane do raportowania zgodnie z aktualnymi regulacjami, nadal muszą przestrzegać obecnych wymogów i terminów sprawozdawczych.
Zmiany zawarte w projekcie Omnibus mogą, po ich finalizacji, wpłynąć na sposób raportowania i obowiązki przedsiębiorstw, jednak na chwilę obecną, obowiązujące przepisy pozostają w mocy. Warto śledzić rozwój sytuacji i być gotowym na ewentualne dostosowania w przypadku przyjęcia nowych regulacji lub ich braku przyjęcia.