Aktualności

Zanim zaplanujesz strategię, sprawdź, co już robisz!

Zanim zaczniesz wdrażać nowe polityki, wskaźniki czy standardy raportowania ESG, zatrzymaj się i zrób diagnozę tego, co już funkcjonuje w Twojej organizacji.

To nie musi być od razu audyt zgodny z ESRS — na tym etapie chodzi o zrozumienie, gdzie już jesteś, nawet jeśli dotąd nie nazywałeś tego „ESG”.

Dlaczego to ważne?

Bo wiele firm — zwłaszcza w sektorze MŚP — realizuje działania z obszaru ESG intuicyjnie lub z powodów biznesowych, niekoniecznie jako element strategii zrównoważonego rozwoju. Diagnoza tych działań pozwoli:

• uniknąć dublowania wysiłków;
• zidentyfikować mocne strony i dobre praktyki;
• ułożyć plan działań w oparciu o realne fundamenty;
• sprawniej zbudować strukturę raportu ESG.

Na co zwrócić uwagę?

Podziel analizę na trzy obszary, zgodnie z logiką ESG i zweryfikuj:

Środowisko (E):

• Czy mierzycie zużycie energii, wody, emisji CO₂?
• Czy wdrożono działania na rzecz efektywności energetycznej?
• Jak wygląda gospodarowanie odpadami?
• Czy wprowadzono zielone zakupy, odnawialne źródła energii, kompensację emisji?

Społeczeństwo (S):

• Jakie działania prowadzicie na rzecz pracowników (BHP, rozwój, różnorodność)?
• Jak wygląda zaangażowanie lokalne, współpraca z organizacjami społecznymi?
• Czy monitorujecie satysfakcję pracowników lub klientów?

Ład korporacyjny (G):

• Czy w organizacji istnieją polityki etyczne, antykorupcyjne, procedury zgłaszania nieprawidłowości?
• Jak wygląda struktura nadzoru i zarządzania?
• Czy prowadzona jest analiza ryzyk (w tym ryzyk ESG)?

Co warto zrobić na tym etapie?

1. Zbierz informacje z różnych działów: HR, zakupów, administracji, finansów, CSR;
2. Stwórz mapę działań ESG – możesz skorzystać z prostego arkusza, który porządkuje inicjatywy według kategorii ESG;
3. Nie oceniaj, tylko dokumentuj. To nie czas na ewaluację – tylko na zebranie materiału do dalszych analiz;
4. Zidentyfikuj „ciche ESG” – działania, które nie były oznaczone jako ESG, ale w rzeczywistości w nie wpisują się.

Poniżej znajdziesz prosty szablon, który pomoże Ci usystematyzować informacje i stworzyć mapę istniejących inicjatyw ESG w Twojej organizacji. To dobry punkt wyjścia do dalszego planowania działań i przygotowania raportu.

To kolejny artykuł z cyklu praktycznych materiałów, które krok po kroku pomagają wdrożyć podejście ESG w organizacji. W kolejnych częściach przyjrzymy się wyborowi standardów raportowania, planowaniu zbierania danych oraz budowaniu wewnętrznych procesów wspierających zrównoważony rozwój.

Pobierz plik

Zanim zaczniesz projektować działania, wybierać standardy raportowania czy komunikować wyniki, musisz odpowiedzieć sobie na kolejne ważne pytanie: czy Twoja organizacja podlega obowiązkowi raportowania ESG?

To kluczowy krok, który pozwoli Ci ustalić nie tylko zakres obowiązków, ale także terminy, standardy i poziom formalności, którymi należy się kierować.

Dlaczego to ważne?

Bo niezależnie od tego, czy ESG traktujesz jako wymóg prawny, czy element strategii – znajomość statusu organizacji daje Ci konkretne ramy działania. Dzięki temu:

• unikniesz błędnych założeń, np. wdrażania zbyt kosztownych lub odwrotnie zbyt uproszczonych procedur;
• przygotujesz się na nadchodzące obowiązki, nawet jeśli dziś jeszcze Cię nie dotyczą;
• zbudujesz wiarygodność w oczach klientów, inwestorów i regulatorów.

Jak sprawdzić czy Twoja organizacja podlega obowiązkowi raportowania ESG?

Proces weryfikacji statusu można podzielić na trzy podstawowe etapy. Ich przejście pozwala ocenić, czy – i kiedy – Twoja organizacja będzie zobowiązana do sporządzenia raportu ESG.

1. Określenie formy prawnej organizacji

Na gruncie regulacji dotyczących sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, obowiązek może dotyczyć tylko określonych typów podmiotów. W Polsce są to:

• spółki kapitałowe;
• spółki komandytowo-akcyjne;
• spółki jawne albo komandytowe, w który wszystkimi wspólnikami ponoszący nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe lub komandytowo-akcyjne.

2. Ustalenie czy organizacja jest notowana na giełdzie papierów wartościowych

Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na zakres obowiązków jest obecność spółki na rynku regulowanym. Jeśli Twoja Spółka jest notowana na giełdzie papierów wartościowych lub innym rynku regulowanym w Unii Europejskiej, może podlegać obowiązkom sprawozdawczym.

W przypadku dużych jednostek, obowiązek raportowania występuje niezależnie od tego, czy są notowane.

Dla małych i średnich przedsiębiorstw, notowanie na giełdzie jest warunkiem objęcia obowiązkiem raportowym.

3. Sprawdzenie wielkości organizacji

Kolejnym ważnym elementem jest ustalenie, do jakiej kategorii wielkości zalicza się Twoja organizacja – małej, średniej czy dużej. To właśnie ten status wpływa na zakres i moment, w którym mogą zacząć Cię obowiązywać wymogi raportowe.

Podstawą do oceny są progi określone w ustawie o rachunkowości, która wdraża przepisy dyrektywy CSRD. Uwzględnia się takie dane jak liczba zatrudnionych, suma aktywów czy przychody netto.

Pamiętaj, że kwalifikację należy przeprowadzać co roku – przekroczenie progów w dwóch kolejnych latach może oznaczać konieczność dostosowania się do nowych obowiązków sprawozdawczych.

A co z terminami?

Nawet jeśli Twoja organizacja spełnia przesłanki podlegania obowiązkowi raportowania, kluczowe znaczenie ma również moment, w którym obowiązki te zaczną Cię dotyczyć. Harmonogram wdrażania przepisów wynika z dyrektywy CSRD, ale został częściowo zmodyfikowany przez tzw. dyrektywę „Stop-the-Clock”.

Wprowadza ona odroczenie terminów dla dwóch grup:

• dużych jednostek, które nie są notowane na rynku regulowanym;
• oraz małych i średnich przedsiębiorstw, które są notowane na giełdzie.

W praktyce oznacza to, że nawet jeśli formalnie spełniasz kryteria, obowiązek raportowania może wejść w życie z opóźnieniem – w zależności od kategorii, do której należy Twoja organizacja. Warto więc śledzić zmiany w przepisach i uwzględniać je przy planowaniu przygotowań do raportowania ESG.

Pamiętaj o strukturze grupy kapitałowej!

Nawet jeśli Twoja organizacja samodzielnie nie spełnia progów i nie podlega obowiązkowi raportowania, może zostać objęta obowiązkiem na poziomie skonsolidowanym – jeśli należy do większej grupy kapitałowej. W takim przypadku obowiązek raportowy może dotyczyć jednostki dominującej, ale informacje będą zbierane również od podmiotów zależnych.

Warto więc przeanalizować całą strukturę właścicielską, a nie tylko jednostkę lokalną czy operacyjną.

Co jeśli nie podlegasz obowiązkowi?

Brak formalnego obowiązku raportowania nie oznacza, że temat Cię nie dotyczy.

Warto sprawdzić:

• czy Twoi klienci, kontrahenci lub inwestorzy nie wymagają od Ciebie danych ESG, np. w ramach łańcucha dostaw;
• czy Twoja organizacja nie podlega pośrednio obowiązkom jako część większej grupy kapitałowej;
• czy nie warto przygotować się już teraz, zanim przepisy zaczną obowiązywać w szerszym zakresie.

Co warto zrobić na tym etapie?

1. Zweryfikuj status organizacji – najlepiej z pomocą działu prawnego, finansowego lub doradcy zewnętrznego;
2. Określ termin, od którego potencjalnie możesz być zobowiązany do raportowania. Nawet jeśli to za rok lub za dwa – czas działania na Twoją korzyść;
3. Dokumentuj decyzje i ustalenia – nawet jeśli uznasz, że obowiązek Cię nie dotyczy, warto mieć to udokumentowane.

Dla ułatwienia weryfikacji statusu organizacji przygotowałam prostą kartę pomocniczą zawierającą zestaw pytań, które krok po kroku pomogą Ci ocenić, czy Twoja organizacja podlega obowiązkowi raportowania ESG – teraz lub w perspektywie kolejnych lat.

Karta może być również dobrym punktem wyjścia do rozmów wewnątrz organizacji – z zespołem zarządzającym, prawnych czy księgowym.

Możesz ją wypełnić samodzielnie lub potraktować jako checklistę wspierającą analizę z doradcą zewnętrznym.

Ten artykuł to drugi krok w cyklu praktycznych materiałów, które krok po kroku pokazują, jak podejść do wdrażania standardów ESG w organizacji.

W kolejnych częściach:

• przyjrzymy się, jak wybrać właściwy standard raportowania;
• omówimy, jak zaplanować zbieranie danych ESG;
• podpowiem, jak rozmawiać z interesariuszami i komunikować postępy.

Bez względu na to, czy prowadzisz dużą spółkę, czy małą organizację – moje wskazówki dopasujesz do swojej skali, kontekstu i możliwości.

Pobierz załącznik

Zanim zaczniesz planować działania z obszaru ESG, jest jedno kluczowe pytanie, na które musisz sobie odpowiedzieć: w jakiej pozycji wyjściowej znajduje się Twoja organizacja?

To pytanie nie dotyczy wyłącznie kwestii prawnych i obowiązków raportowania. To także decyzja o poziomie ambicji, zaangażowania i kierunku, w jakim chcesz poprowadzić firmę w obszarze zrównoważonego rozwoju.

Dlaczego poznanie pozycji wyjściowe jest tak ważne?

To właśnie od niej zależy, jakie działania będą adekwatne, skuteczne i proporcjonalne do możliwości organizacji. Jasny, zdefiniowany punkt wyjścia pomoże uniknąć chaosu, błędnych założeń i niepotrzebnych kosztów – a zamiast tego umożliwi świadome i efektywne podejście do kwestii z obszaru ESG.

Dzięki określeniu pozycji wyjściowej:

• zrozumiesz zakres swoich obowiązków – w zależności od wielkości firmy, branży czy statusu na rynku, zakres wymagań ESG może się różnić;
• dobierzesz odpowiednie standardy i narzędzia raportowania – unikniesz sytuacji, w której wdrożysz zbyt rozbudowane i kosztowne procesy albo wręcz przeciwnie – niedoszacujesz działań;
• zoptymalizujesz wysiłek i koszty – nie będzie to ani zbyt dużo pracy bez efektów, ani zbyt mało, co mogłoby narazić firmę na ryzyko;
• poprawisz komunikację z interesariuszami – inwestorami, klientami, kontrahentami i pracownikami, którzy coraz częściej oczekują transparentności i odpowiedzialności.

Gdzie znajduje się teraz Twoja firma? Trzy możliwe scenariusze

Określając punkt startowy swojej organizacji, rozważ, który z poniższych scenariuszy najlepiej opisuje Twoją sytuację:

Scenariusz nr 1

Obowiązek sporządzenia sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju

Twoja organizacja spełnia kryteria określone w dyrektywie CSRD i musi raportować dane z obszaru ESG.

Co to oznacza w praktyce?

Działania są obowiązkowe. Musisz dostosować się do standardów ESRS, zorganizować proces zbierania danych i przygotować się do ich weryfikacji.

Scenariusz nr 2

Brak obowiązku sporządzenia sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju

Twoja organizacja nie raportuje bezpośrednio, ale Twoi klienci, inwestorzy, kontrahenci albo grupa kapitałowa mogą wymagać dostarczenia przez Ciebie danych z obszaru ESG.

Co to oznacza w praktyce?

ESG staje się pośrednim obowiązkiem. Oczekiwania są realne – warto się przygotować, uporządkować dane, wprowadzić procedury.

Scenariusz nr 3

Dobrowolne wdrażanie standardów ESG

Nie masz obowiązku ani presji z zewnątrz, ale dostrzegasz wartość w systemowym podejściu do ESG.

Co to oznacza w praktyce?

Możesz działać elastycznie. ESG pomoże Ci budować markę, przewagę rynkową, porządkować procesy i przygotować się na przyszłe zmiany.

Co warto zrobić na tym etapie?

1. Zidentyfikuj scenariusz, który najlepiej opisuje Twoją organizację

Możesz użyć poniższej karty lub samodzielnie przygotować prostą kartę autooceny.

• Zapisz, dlaczego podejmujesz temat ESG teraz

Warto sformułować wewnętrznie „dlaczego”, np. wymogi prawne, presja inwestorów, oczekiwania klientów, potrzeba uporządkowania działań.

• Określ, jakiego poziomu ambicji oczekuje Twoje otoczenie.

Czy wystarczy minimum zgodne z regulacjami? Czy może otoczenie oczekuje więcej, np. strategii klimatycznej czy szczegółowych danych o emisjach?

Kilka praktycznych wskazówek na start

• Nie musisz od razu wdrażać wszystkiego. Zacznij od małych kroków – najważniejsze, żeby były świadome i przemyślane;
• Konsultuj się z ekspertami. Skorzystaj z dostępnych narzędzi i dobrych praktyk, które pomogą Ci zdiagnozować sytuację i zaplanować dalsze działania;
• Komunikuj swoje cele i postępy. To buduje zaufanie i może otworzyć nowe możliwości – również biznesowe.

To dopiero początek! Artykuł, który właśnie przeczytałeś, to pierwszy z cyklu praktycznych materiałów, w których krok po kroku pokażę, jak w praktyce podejść do wdrażania standardów ESG w organizacji. W kolejnych częściach zajmiemy się m.in. określeniem obowiązków wynikających z regulacji, wyborem odpowiednich standardów raportowania, planowaniem działań oraz komunikacją z interesariuszami.

Wszystko w tempie i skali dostosowanej do Twojej firmy, niezależnie od jej wielkości, branży czy stopnia zaawansowania we wdrażaniu standardów ESG.

POBIERZ ZAŁĄCZNIK