Skuteczna strategia ESG nie powinna opierać się na domysłach ani przypadkowych działaniach. Aby zaplanować konkretne, adekwatne i możliwe do wdrożenia rozwiązania, trzeba najpierw odpowiedzieć sobie na pytanie: czego nam jeszcze brakuje?
I właśnie temu służy analiza luk i potrzeb rozwojowych – krok czwarty w procesie wdrażania ESG. To moment, w którym warto przyjrzeć się uważnie obecnej sytuacji i zestawić ją z tym, co organizacja musi lub chce osiągnąć w kontekście zrównoważonego rozwoju.
Dlaczego analiza luk jest tak ważna?
Bo pozwala:
- zidentyfikować obszary, które wymagają rozwoju, uzupełnienia lub formalizacji;
- odkryć działania, które są prowadzone, ale nie zostały jeszcze odpowiednio opisane ani zintegrowane ze strategią;
- zobaczyć, czy organizacja dysponuje kompletem danych i wskaźników, które są niezbędne do monitorowania i raportowania;
- sprawdzić, na ile jesteśmy organizacyjnie i operacyjnie gotowi na kolejne kroki;
- usłyszeć głos interesariuszy – zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych – by lepiej dopasować działania do realnych potrzeb otoczenia.
Jak przeprowadzić analizę luk?
Proces ten warto oprzeć na kilku krokach, które pozwolą zbudować pełny obraz sytuacji i stworzyć solidny fundament do dalszych działań.
Po pierwsze: Porównaj stan obecny z wymaganiami regulacyjnymi i standardami
Aby skutecznie przeprowadzić analizę luk, musisz wiedzieć, do jakich wymagań chcesz się odnieść. Jeśli Twoja organizacja podlega obowiązkowemu raportowaniu ESG, sprawdź zgodność z regulacjami takimi jak:
- Dyrektywa CSRD;
- Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS);
- Taksonomia Unii Europejskiej.
Jeśli natomiast działasz dobrowolnie, zdecyduj, które standardy chcesz przyjąć jako punkt odniesienia – mogą to być np.:
- GRI (Global Reporting Initiative);
- Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDGs).
To porównanie pozwala jasno określić, gdzie znajdują się największe braki, a gdzie jesteśmy już na dobrej drodze.
Po drugie: Zidentyfikuj brakujące polityki, procedury oraz dane i wskaźniki
To jeden z najczęściej występujących obszarów luk. Działania są prowadzone, ale brakuje im formalnych ram – nie mają zapisanych celów, przypisanych odpowiedzialności ani sposobów mierzenia postępów.
Zadaj sobie pytania:
- Czy mamy polityki dotyczące np. klimatu, różnorodności, etyki, praw człowieka?
- Czy istnieją procedury, które wspierają wdrażanie tych polityk?
- Czy monitorujemy dane i wskaźniki ESG? Jak często? Czy są aktualne i kompletne?
To dobry moment, by wykonać mini-audyt dokumentów i danych – i jasno określić, czego jeszcze potrzebujemy, by działać w sposób systemowy.
Po trzecie: Oceń, na ile obecne działania ESG są formalnie opisane i osadzone w strukturze
W kroku trzecim analizowaliśmy, jakie działania ESG są obecnie podejmowane. Teraz pora zadać sobie pytanie: czy te działania mają formalne podstawy?
- Czy są udokumentowane w formie polityk, procedur, planów działań?
- Czy są przypisane do konkretnych ról lub komórek organizacyjnych?
- Czy istnieje mechanizm monitorowania ich efektów?
To rozróżnienie między działaniami „dobrymi praktykami” a działaniami „ustrukturyzowanymi” pomoże zidentyfikować, co wymaga formalizacji i włączenia do stałych procesów.
Po czwarte: Zbierz potrzeby interesariuszy – wewnętrznych i zewnętrznych
Analiza luk nie powinna być prowadzona w oderwaniu od oczekiwań otoczenia. Warto zadać sobie pytania:
- Co ESG oznacza dla naszych pracowników, menedżerów, zespołów operacyjnych?
- Jakie są oczekiwania klientów, kontrahentów, inwestorów czy społeczności lokalnych?
- Czy istnieją kanały, przez które zbieramy te informacje – i czy są one wystarczające?
Rozmowy, ankiety, warsztaty czy nawet nieformalne konsultacje z interesariuszami mogą ujawnić potrzeby, których wcześniej nie braliśmy pod uwagę.
Po piąte: Określ poziom gotowości organizacji do dalszych działań ESG
Na koniec – przyjrzyj się swojej organizacji „od środka”. Czy jesteśmy naprawdę gotowi, by iść dalej?
Sprawdź:
- Jakie jest zaangażowanie kierownictwa?
- Czy ESG ma swoje miejsce w strategii firmy?
- Czy są przypisane zasoby – czas, ludzie, budżet – do realizacji działań ESG?
- Czy mamy wewnętrzne kompetencje, czy potrzebujemy wsparcia z zewnątrz?
Warto zastosować prostą samoocenę (np. w skali 1–5), aby zobaczyć, które obszary wymagają wzmocnienia przed przejściem do kolejnego etapu.
Aby ułatwić Ci przeprowadzenie tej analizy w praktyce, poniżej znajdziesz proste narzędzie. Możesz je zaadoptować do potrzeb swojej organizacji i potraktować jako punkt wyjścia do dalszego planowania.