Taksonomia UE – czy to klucz do ekologicznej przyszłości? 

Taksonomia UE to system klasyfikacji, który pomaga określić, które działania gospodarcze są zrównoważone i wspierają cele środowiskowe Unii. Dzięki temu przedsiębiorstwa i inwestorzy mogą lepiej kierować swoje decyzje w stronę działań proekologicznych i zgodnych z celami Europejskiego Zielonego Ładu.

Skąd wynika Taksonomia UE?

Taksonomia UE jest częścią szerszej polityki klimatycznej Unii Europejskiej, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Została wprowadzona na mocy Rozporządzenia 2020/852, a jej głównym celem jest wspieranie przepływu kapitału do inwestycji, które pomagają w walce ze zmianami klimatycznymi i degradacją środowiska. Celem Taksonomii UE jest także eliminowanie zjawiska greenwashingu, czyli fałszywego przedstawiania działań proekologicznych.

Podstawowe cele Taksonomii UE

Taksonomia opiera się na sześciu głównych celach środowiskowych, które mają na celu wspieranie działań przyjaznych dla środowiska. Są to:

  1. Łagodzenie zmian klimatu

Działania, które pomagają w redukcji emisji gazów cieplarnianych i w walce ze zmianami klimatycznymi, np. odnawialne źródła energii, transport niskoemisyjny.

2. Adaptacja do zmian klimatu

Inwestycje w działania pozwalające lepiej przystosować się do skutków zmian klimatycznych, np. odporność infrastruktury na ekstremalne zjawiska pogodowe.

3. Zrównoważone wykorzystanie i ochrona zasobów wodnych i morskich

Inwestycje, które pomagają chronić zasoby wodne i morskie, np. zarządzanie wodami gruntowymi, czystość mórz.

4. Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym

Promowanie recyklingu, ograniczania odpadów i efektywnego zarządzania surowcami.

5. Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola

Działania, które pomagają ograniczyć emisje zanieczyszczeń do powietrza, wód i gleby oraz poprawiają stan bioróżnorodności.

6. Ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów

Inwestycje chroniące przyrodę, gatunki roślin i zwierząt, jak również naturalne ekosystemy.

Co to oznacza w praktyce?

Każdy z tych celów ma szczegółowe kryteria, które muszą być spełnione przez działalność gospodarczą, aby mogła zostać uznana za zrównoważoną. W praktyce oznacza to, że firma, która chce być uznana za zgodną z Taksonomią UE, musi spełniać odpowiednie normy środowiskowe i inwestować w obszary, które przyczyniają się do realizacji tych celów.

Działalność kwalifikująca się, a działalność zgodna z Taksonomią UE

W ramach Taksonomii UE wyróżniamy dwa podstawowe pojęcia: działalność kwalifikująca się do Taksonomii UE oraz działalność zgodna z Taksonomią UE.

Chociaż pojęcia te są ze sobą związane, różnią się od siebie w istotny sposób. Aby zrozumieć, o co dokładnie chodzi, przyjrzyjmy się obu tym pojęciom.

Działalność kwalifikująca się do Taksonomii UE to działalność gospodarcza, która jest wskazana w aktach delegowanych do Rozporządzenia w sprawie Taksonomii UE, ale jeszcze nie spełnia wszystkich wymaganych technicznych kryteriów kwalifikacji i wymagań zawartych
w tych aktach. Jest to natomiast pierwszy krok w procesie, który pozwala uznać działalność za zgodną z Taksonomią UE.

Aby działalność była uznana za zgodną z Taksonomią UE, musi spełniać nie tylko kryterium kwalifikacji, ale także dodatkowe wymagania:

  1. Zasadniczo przyczyniać się do realizacji przynajmniej jednego z celów środowiskowych określonych w Taksonomii UE;
  2. Nie wyrządzać poważnych szkód pozostałym celom środowiskowym określonym
    w Taksonomii UE
    czyli przestrzegać zasady DNSH z ang. Do Not Significant Harm;
  3. Spełnia techniczne kryteria kwalifikacji zawarte w aktach delegowanych do Rozporządzenia w sprawie Taksonomii UE, które precyzują wymagania dotyczące celów środowiskowych określonych w Taksonomii UE;
  4. Spełnia minimalne gwarancje, takie jak przestrzeganie międzynarodowych standardów związanych z prawami człowieka, pracowniczymi i etyką biznesową.

Podstawowa różnica między działalnością kwalifikującą się, a działalnością zgodną

Działalność kwalifikująca się to działalność, która jest uwzględniona w aktach delegowanych, ale jeszcze nie spełnia wszystkich wymogów technicznych.

Działalność zgodna z Taksonomią UE to działalność, która spełnia wszystkie wymogi techniczne i jest uznana za działalność zrównoważoną zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie Taksonomii UE.

Co to oznacza dla Twojej firmy?

Jeżeli Twoja firma prowadzi działalność, która kwalifikuje się do Taksonomii UE lub jest już zgodna z jej wymaganiami, warto zastanowić się, jak przygotować się do obowiązku raportowania. Firmy, które prowadzą działalność kwalifikującą oraz zgodną z Taksonomią UE, są zobowiązane do ujawniania informacji na temat swojego wkładu w zrównoważony rozwój, co daje im szansę na pozyskanie inwestycji od funduszy i inwestorów preferujących zielone inicjatywy.

Uwaga!

Prace nad pakietem Omnibus mogą wpłynąć na regulacje dotyczące Taksonomii UE.

Zatwierdzenie przez UE dyrektywy „Stop-the-clock”

14 kwietnia 2025 roku Rada Unii Europejskiej zatwierdziła dyrektywę „Stop-the-Clock”, część pakietu Omnibus, który ma na celu uproszczenie regulacji z obszaru ESG.

Dyrektywa „Stop-the-clock” odroczą o dwa lata wymogów sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju dla spółek obecnie objętych zakresem Dyrektywy CSRD, które miały rozpocząć raportowanie po raz pierwszy za rok 2025 i rok 2026. Oznacza to, że spółki te zaraportują po raz pierwszy odpowiednio za 2027 i 2028 rok.

W odniesieniu do Dyrektywy CSDDD, Dyrektywa „Stop-the-clock” przesuwa terminu transpozycji o 1 rok, a także odracza jej stosowanie o 1 rok dla pierwszej grupy spółek objętych zakresem tej dyrektywy.

Państwa członkowskie mają czas do 31 grudnia 2025 roku na implementację przepisów dyrektywy.

Atestacja sprawozdań zrównoważonego rozwoju

Atestacja sprawozdań zrównoważonego rozwoju to proces niezależnej weryfikacji informacji zawartych w raportach ESG. Jej celem jest potwierdzenie, że raport został sporządzony zgodnie z obowiązującymi regulacjami standardami oraz że zawarte w nim informacje są rzetelne
i wiarygodne.

Obowiązek atestacji wynika z Dyrektywy CSRD, która znacząco rozszerza wymagania dotyczące raportowania kwestii związanych ze zrównoważony rozwoje. Nowe regulacje obejmują tysiące firm w całej Unii Europejskiej, a celem tych zmian jest zwiększenie transparentności oraz dostarczenie inwestorom i interesariuszom wiarygodnych danych na temat wpływu działalności firmy na środowisko i społeczeństwo oraz sposób zarządzania organizacją.

Na czym polega atestacja?

Atestacja sprawozdań zrównoważonego rozwoju oznacza, że niezależni biegli rewidenci przeprowadzają weryfikację zgodnie z określonymi standardami i wytycznymi. Obecnie, zgodnie z założeniami Dyrektywy CSRD, atestacja ma charakter ograniczonej pewności, co oznacza, że audytorzy oceniają, czy sprawozdanie nie zawiera istotnych błędów lub zniekształceń.

Proces atestacji obejmuje sprawdzenie kilku kluczowych elementów:

  1. Zgodność z przepisami krajowymi i unijnymi, raporty muszą spełniać wymagania Dyrektywy CSRD oraz być zgodne z regulacjami prawnymi, które implementują przepisy Dyrektywy do polskiego porządku prawnego;
  2. Zastosowanie Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), weryfikacja, czy raport uwzględnia wszystkie wymagane informacje zgodnie
    z obowiązującymi standardami;
  3. Proces podwójnej istotności, sprawdzenie, czy firma prawidłowo przeanalizowała
    i uwzględniła zarówno wpływ swoich działań na środowisko i społeczeństwo, jak i to, jak czynniki ESG wpływają na jej sytuację finansową;
  4. Ujawnienia taksonomiczne, analiza zgodności raportu z Taksonomią UE, czyli regulacjami dotyczącymi klasyfikowania działalności jako zrównoważonej środowiskowo.

Nowy Krajowy Standard Atestacji

W Polsce obowiązuje Krajowy Standard Usług Atestacji Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju 3002PL, który został opublikowany w styczniu 2025 roku. Jest to dokument określający szczegółowe wymagania dotyczące procesu atestacji, roli biegłych rewidentów oraz zakresu obowiązkowej weryfikacji raportów ESG.

Ograniczona czy pełna pewność?

Obecne przepisy zakładają, że atestacja sprawozdań zrównoważonego rozwoju początkowo będzie miała charakter ograniczonej pewności, a w przyszłości powinna przejść na poziom pełnej pewności, podobnie jak ma to miejsce w przypadku sprawozdań finansowych.

Jednak w proponowanym przez Unię Europejską pakiecie regulacyjnym Omnibus pojawia się kwestia pozostawienia atestacji na poziomie ograniczonej pewności. Ostateczne decyzje w tym zakresie będą miały istotny wpływ na zakres i sposób weryfikacji raportów ESG przez biegłych rewidentów w nadchodzących latach.

Dlaczego atestacja jest istotna?

Atestacja sprawozdań zrównoważonego rozwoju zwiększa ich wiarygodność, co ma kluczowe znaczenie dla inwestorów, instytucji finansowych i innych interesariuszy. Wdrożenie tego procesu pozwala firmom:

  • Podnieść poziom transparentności i rzetelności raportowania;
  • Zwiększyć zaufanie interesariuszy;
  • Lepiej identyfikować i zarządzać ryzykami ESG;
  • Dostosować się do rosnących wymagań regulacyjnych.

Wprowadzenie obowiązkowej atestacji oznacza istotne zmiany w sposobie raportowania kwestii z obszaru ESG i wymaga od firm nowego podejścia do gromadzenia oraz prezentowania danych. Warto już teraz przygotować się do tych wymogów, aby uniknąć problemów związanych z ich wdrożeniem.